Zaciąganie wszelkiego rodzaju kredytów czy pożyczek jest dzisiaj zjawiskiem tak powszechnym, że w opinii niektórych mediów czy działaczy społecznych osoby pozbawione możliwości wzięcia kredytu są zarazem pozbawione pełni swoich praw demokratycznych. Bez względu na ocenę tego typu zjawiska, warto jednak zauważyć, że nagminne zaciąganie zobowiązań finansowych nie łączy się, niestety, ze wzrostem wiedzy na temat finansów, a świadomość w tym względzie jest szczególnie ważna w przypadku kredytów długoterminowych, czyli przede wszystkim hipotecznych.
Czym są kredyty hipoteczne?
Bardzo często wykorzystywany instrument finansowy, jakim jest pożyczka na mieszkanie, to w istocie kredyt mieszkaniowy zaliczany do grupy kredytów hipotecznych, to jest takich, w których zabezpieczeniem pożyczonych pieniędzy jest hipoteka na nieruchomości. W razie niewywiązywania się dłużnika z kolejnych spłat, bank – kredytodawca, ma prawo wszcząć egzekucję komorniczą z owej nieruchomości i w rezultacie pozbawić właściciela praw do domu czy mieszkania. Do grupy kredytów hipotecznych, obok tego przeznaczonego na zakup nieruchomości, zalicza się także kredyt na budowę i remont, na zakup działki, tak zwany kredyt konsolidacyjny, czy wreszcie pożyczkę hipoteczną. Trzeba też pamiętać, że chociaż dla banku podstawę zabezpieczenia stanowi wpis do księgi wieczystej, to jednak w razie niewypłacalności kredytobiorcy, wierzyciel ma prawo dochodzić swoich roszczeń nie tylko z nieruchomości objętej hipoteką, ale z całego majątku dłużnika.
Raty równe czy malejące?
Przed zaciągnięciem pożyczki na mieszkanie konieczny jest zatem głęboki namysł, po pierwsze ze względu na wspomnianą wyżej odpowiedzialność całym posiadanym majątkiem, ale też z uwagi na to, że kredyt hipoteczny to zazwyczaj zobowiązanie na długie lata. Trzeba więc odpowiedzieć sobie na pytanie, czy w perspektywie, dwudziestu dwudziestu pięciu lat, będzie nas stać na spłacanie comiesięcznych rat. W przypadku wątpliwości, czy będziemy mieć równie stabilną sytuację finansową jak obecna i przy stosunkowo wysokich dochodach, warto rozważyć opcję rat malejących zamiast powszechnie wybieranych rat równych. Co prawda raty malejące oznaczają przez pierwsze lata spłacania wysokie kwoty miesięczne, ale za to niższe w drugiej połowie okresu, a więc wtedy, kiedy potencjalnie możemy mieć kłopoty finansowe. Ponadto przy ratach malejących koszt całego kredytu jest mniejszy, ponieważ szybciej spłaca się kapitał, od którego bank nalicza odsetki.
Zdolność kredytowa i wiarygodność
Ponieważ podstawą decyzji banku będzie ocena naszej zdolności kredytowej, należałoby zacząć od oszacowania domowego budżetu i naszych możliwości finansowych, jeśli chodzi o przyszłe spłacanie zobowiązań. To pozwoli nam na określenie, na jak duży kredyt nas stać i uniknięcie ewentualnych przykrych niespodzianek w postaci odmowy przyznania pożyczki. Trzeba również uwzględnić fakt, że od pewnego czasu wymagany jest wkład własny, w tym roku w wysokości minimum 5% całej wartości domu lub mieszkania, w kolejnych latach 10%, 15% i 20% w roku 2017. Doradcy finansowi rekomendują też zbudowanie indywidualnej wiarygodnej historii kredytowej, poprzez terminowe spłacanie dotychczasowych zobowiązań. O co chodzi? Otóż bank na pewno sprawdzi nas w Biurze Informacji Kredytowej, gdzie znajdują się dane o regulowanych przez nas innych pożyczkach, spłatach kart kredytowych, rat sprzedażowych, a nawet rachunkach za energię czy telefon. Jeśli okaże się, że jesteśmy niesolidni i nieterminowi, możemy mieć kłopoty. Przy ocenie zdolności kredytowej bank bierze też pod uwagę wszelkie aktualne, nawet teoretyczne zobowiązania. Lepiej zatem spłacić i zamknąć karty kredytowe, debet czy kredyt odnawialny na koncie osobistym, żeby niepotrzebnie nas nie obciążały.
Całościowe koszty i wymagana dokumentacja
Kolejny krok to znalezienie odpowiedniego domu czy mieszkania, a następnie przegląd ofert bankowych. W żadnym wypadku nie możemy ograniczać się do jednej oferty, czy też kierować się sugestiami rodziny bądź przyjaciół. Pożyczka na mieszkanie jest jak ubranie szyte na miarę, musi być dostosowana do konkretnych potrzeb danej osoby czy rodziny. To, że komuś akurat wydaje się odpowiedni kredyt w tej czy innej instytucji, wcale nie oznacza, że będzie odpowiedni dla nas. Wybierając określoną ofertę koniecznie musimy wziąć pod uwagę wysokość marży i prowizji, koszty ubezpieczeń, koszty obsługi i oczywiście oprocentowanie, którego składniki to tak zwany Wibor, czyli stopa procentowa międzybankowa oraz marża banku. Ostateczny koszt kredytu, czyli odsetki, prowizje, opłaty, ubezpieczenia, wyrażony jest przez RRSO, czyli rzeczywistą roczną stopę oprocentowania. Należy jeszcze liczyć się z koniecznymi opłatami związanymi na przykład z umową przedwstępną, czy sądowymi lub notarialnymi. Sporo trudu będzie wymagało również zgromadzenie wymaganej dokumentacji, chodzi między innymi o zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach oraz cały szereg dokumentów odnoszących się do nieruchomości, takich jak umowa przedwstępna, wyciąg z księgi wieczystej, akt własności nieruchomości, wycena, wypis z rejestru gruntów itp.
