Kredyt i pożyczka to nie to samo

Pojęcia kredyt oraz pożyczka w języku potocznym często funkcjonują zamiennie. Mimo tego, że oba te instrumenty finansowe służą najczęściej udostępnieniu pewnej kwoty pieniężnej, to funkcjonują one na zupełnie innych zasadach. Czym różni się więc kredyt od pożyczki?

Pierwsza zasadniczą różnicą jest regulacja prawna, której podlegają obie te umowy. Każdy kredyt bankowy podlega regulacjom Prawa bankowego oraz Ustawy o kredycie konsumenckim. Umowa kredytu zobowiązuje bank do oddania kredytobiorcy pewnej kwoty środków pieniężnych, którą to kredytobiorca zobowiązuje się oddać w określonym czasie. Kwota ta powiększona zostaje o odsetki oraz prowizje (i inne opłaty związane z kredytem). Umowa pożyczki podlega z kolei regulacjom Ustawy o kredycie konsumenckim oraz kodeksu cywilnego. W odróżnieniu od umowy kredytu, umowa pożyczki zobowiązuje pożyczkobiorcę do zwrotu tej samej kwoty (lub tę samą ilość rzeczy określonego gatunku i jakości), którą pożycza.

Różnice pomiędzy pożyczką a kredytem widoczne są również w zakresie tego, kto ma prawo posługiwać się danym instrumentem finansowym. Mimo tego, że pożyczki udzielane przez instytucje pozabankowe często określane są mianem kredytu, to w istocie jedynie banki uprawnione są do udzielania kredytów. Pożyczki z kolei udzielane są zarówno przez banki, jak i instytucje pozabankowe, a także przez osoby fizyczne.

Regulacje Prawa bankowego, którym podlegają umowy kredytowe, ściśle określają formę umowy kredytowej. W praktyce oznacza to, że umowa kredytu musi zostać obowiązkowo sporządzona na piśmie. By była ważna musi zawierać informacje o całkowitej kwocie kredytu, kosztach, prowizjach, oprocentowaniu i innych opłatach powiązanych z kredytem. Umowa pożyczki nie podlega takim regulacjom. Może być ona sporządzona na piśmie, ale wcale nie musi. W przypadku pożyczek obowiązująca formą jest również umowa ustna lub sporządzona w postaci aktu notarialnego. Z umowy ustnej najczęściej korzystają osoby fizyczne, z umowy pisemnej – instytucje pozabankowe i banki. Pamiętać trzeba również, że pożyczka może być powiązana z dodatkowymi kosztami, ale wcale nie musi. Strony pożyczki umawiają się dowolnie na warunki spłaty – z oprocentowaniem czy bez, z kosztami dodatkowymi czy bez, z terminem zapłaty czy bez.

Znaczące różnice zobaczyć można także w przedmiocie umowy kredytu i umowy pożyczki, a także w ich celowości. W przypadku kredytu mowa może być wyłącznie o środkach pieniężnych, które przekazywane są kredytobiorcy w ściśle określonym celu (z wyjątkiem kredytów konsumenckich na dowolny cel). Mimo tego, że umowa kredytowa zaczyna obowiązywać w chwili podpisania, to kredytobiorca nigdy nie staje się właścicielem funduszy powierzonych mu przez bank. Ich właścicielem pozostaje bank i ma ona ciągłą możliwość kontrolowania przeznaczenia tychże środków. Pożyczyć można zarówno pieniądze, jak i inne rzeczy oznaczone co do gatunku i jakości. Cele pożyczek są dowolne i to pożyczkobiorca decyduje w jaki sposób rozdysponuje pożyczoną kwotę.

Obie umowy odróżnia także zakres formalności, których dopełnić należy by otrzymać środki. Umowy kredytowe powiązane są z dużą ilością spraw formalnych. Banki zanim udzielą kredytu każdorazowo „prześwietlają” kredytobiorcę – sprawdzają jego historię BIK, monitorują KRD. Dodatkowo kredytobiorca zobowiązany jest do wykazania stałego źródła dochodów, które ma być gwarancją spłaty. Umowy kredytowe wymagają także zabezpieczenia. Najczęściej jest to hipoteka, chociaż wśród instrumentów prawnych, które zabezpieczają umowę kredytu znajdziemy również gwarancję bankową, gwarancję akredytywną, weksel, poręczenie. Droga do podpisania umowy pożyczki jest dużo łatwiejsza. Pożyczkodawcy często nie wymagają potwierdzania źródeł dochodu, nie sprawdzają historii kredytowej czy rejestru dłużników. Najczęściej wystarczy dowód osobisty. Umowa pożyczki nie musi również posiadać zabezpieczeń. Co prawda kodeks nie nakazuje stosowania zabezpieczeń, ale również ich nie zabrania.

Jak więc wyraźnie widać oba te produkty finansowe – kredyt i pożyczka – znacznie się od siebie różnią. Udzielane są na innych zasadach i pociągają za sobą różne skutki prawne.